Bồi thường
thiệt hại ngoài hợp đồng là một chế định pháp luật dân sự xuất hiện rất sớm
trong hệ thống pháp luật của các nước trên thế giới. Trải qua các thời kì phát
triển của lịch sử, các nước đã dần hoàn thiện các quy định về bồi thường thiệt
hại. Xu hướng chung hiện nay, các nước không coi trách nhiệm bồi thường thiệt hại
là trách nhiệm hình sự và gắn với hình phạt nữa. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại
được quy định là nghĩa vụ dân sự mà người gây thiệt hại phải thực hiện đối với
người bị thiệt hại, để khôi phục quyền lợi của người bị thiệt hại.
Ngày 28.10.1995, Quốc Hội đã thông qua
BLDS 1995 để điều chỉnh các quan hệ pháp luật dân sự. Như vậy, chế định bồi thường thiệt hại ngoài
hợp đồng đã chính thức được điều chỉnh bởi văn bản luật. Để hoàn thiện các quy
định pháp luật dân sự, ngày 14.06.2005, Quốc hội đã thông qua BLDS 2005 để thay
thế BLDS 1995. Vấn đề bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng của cá nhân được quy
định tại Điều 604 đến Điều 630 của BLDS 2005. Đến nay, BLDS 2005 là văn bản có
giá trị pháp lí cao nhất điều chỉnh về vấn đề bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng
nói chung và năng lực bồi thường thiệt hại ngoài hơp nói riêng. Những quy định
về BTTH ngoài hợp đồng của cá nhân của BLDS 2005 và các văn bản có liên quan đã tạo ra cơ sở pháp lý và điều kiện thuận lợi
cho việc xét xử về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng của Tòa án các cấp.
Tuy nhiên, các quan hệ dân sự rất đa dạng,
luôn phát triển không ngừng và thay đổi hết sức phức tạp nên có nhiều trường hợp
pháp luật không thể điều chỉnh phù hợp và bao quát hết tất cả các vấn đề của đời
sống thực tế. Chế định bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng trong BLDS 2005 cũng
đã bộc lộ những nhược điểm nhất định. Các quy định về đề trách nhiệm bồi thường
thiệt hại ngoài hợp đồng hiện nay chưa có sự gắn kết cũng như tính thống nhất với
các quy định khác của BLDS nên đã gây ra nhiều bất cập trong thực tiễn. Đặc biệt
là những quy định pháp lý về năng lực chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại
trong BLDS 2005 chưa thật chặt chẽ và không mang tính khái quát cao. Văn bản dưới
luật hướng dẫn về năng lực bồi thường thiệt hại cũng chưa rõ ràng, không tạo ra
sự thống nhất về tư cách tố tụng của các chủ thể trong quan hệ pháp luật bồi
thường thiệt hại. Điều này đã gây ra rất nhiều khó khăn cho Tòa án các cấp. Nhiều
vụ việc kéo dài, không dứt điểm, việc
xét xử của tòa án các cấp không
thống nhất gây ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Quyền
lợi của người bị thiệt hại không được bảo vệ, gây ảnh hưởng đến cuộc sống của bản
thân người bị thiệt hại và đến cả gia đình của họ.
Vì vậy, việc
xác định rõ và hợp lý năng lực chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại của cá
nhân là một dung mang tính cấp thiết, đảm bảo cho việc giải quyết của Tòa án
các cấp được thống nhất, nhanh chóng và hơn hết là bảo vệ quyền lợi của các chủ
thể có liên quan.
Địa
chỉ ứng dụng: các nhà làm luật,
người bị thiệt hại do hành vi trái pháp luật của các cá nhân khác gây ra.
|